19. Yüzyıl Osmanlı Tarımı Üzerine Araştırmalar

Ekonomik ve ziraî gelişme birbirleriyle yakından alâkalıdır. Gelişmiş bir tarım kesimi, ekonomik gelişmeyi desteklerken; geri kalmış bir tarım kesimi gelişmeyi engeller. Nitekim, 18 ve 19. yüzyıllarda Batı Avrupa'da tarım teknolojisindeki gelişmeler sonucunda verimliliğin ve buna paralel olarak üretimin artışı, ekonomik gelişmeyi destekleyen en önemli faktörlerden biri olmuştur. Buna karşılık üretimde kullanılan teknolojinin geriliği yüzünden ürün fazlası yaratma kapasitesi sınırlı kalmış, ticaret ve sanayi sektörleriyle sağlıklı bir şekilde bütünleşememiş bir tarım kesimine sahip ülkeler, ekonomik gelişmeyi destekleyen önemli bir faktörden yeterince yararlanamamışlardır.Ondokuzuncu yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu da tarımda önemli bir gelişme sağlayamayan ülkelerden biriydi. Osmanlı İmparatorluğu'nda tarım kesiminin gelişmesini sınırlayan faktörler nelerdi? Osmanlı tarımının yapısından doğan ve üretim teknolojisinin gelişmesini engelleyen nedenler var mıydı?Bir ülke tarımının genel yapısının belirlenmesinde önemli rol oynayan temel iki faktör, tarım kesiminin nüfus ve ekonomik kaynaklar dengesi ile taşıma teknolojisinin durumudur. Burada Osmanlı tarımının genel yapısı bu iki bakımdan ele alınacak ve özellikle şu sorulara açıklık getirilmeye çalışılacaktır. Ondokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı İmparatorluğu'nda tarım kesiminin nüfus ve ekonomik kaynaklar dengesinin özellikleri nelerdi ve bu denge nasıl bir tarım teknolojisinin yaygınlık kazanmasına yol açmıştı? Yine aynı dönemde ülkede taşıma teknolojisi ne durumdaydı ve tarım ürünlerinin taşınma maliyetleri, tarımın genel yapısını ne yönde etkiliyordu?Bu kitapta bulunan ve her biri farklı tarihlerde ve yerlerde yayınlanmış araştırmalardan oluşmaktadır. Kendi içinde anlamlı bir bütünlük oluşturan bu çalışmaların, biraraya getirilerek sunulması, konuyla ilgilenenler için büyük bir kolaylık sağlayacağı inancındayız.