1930’lu Yılların Gazetelerinde Modern Türk Kadını İmgesi

Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun ardından hayata geçirilen reformlar ve devrimlerle ‘muasır medeniyetler seviyesine erişmek' şeklinde ifade edilen büyük ölçekli bir toplumsal değişme hedeflenmiştir. Değişimin merkezinde ise kadınlarla ilgili uygulamalar yer almaktadır. Cumhuriyet döneminde yaşanan modernleşme sürecinde Türk kadınının toplumsal rollerini değiştiren uygulamalar öne çıkmaktadır. Ev içi rolleri, eğitimi, siyasal hakları, çalışma hayatındaki varlığı ve gündelik hayat pratikleri açısından ideal Türk kadınlarını var etmek, çoğaltmak ve görünür kılmak adına çeşitli adımlar atılmıştır. 1926 yılında Medeni Kanunun kabulü kadınları evlilik ve aile hayatındaki hakları açısından geçmişe kıyasla güçlendirirken, 1930 yılında Türk kadınına belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı, 1934 yılında ise milletvekilliği seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı tanınması dünya çapında da yankı bulan önemli hamlelerdir. Ayrıca sınırlı sayıda kadını kapsıyor olsa da eğitim olanaklarının artması, önemli mesleklere geçmişe nazaran daha fazla katılım gösterebilmeleri, erkeklere özgü olduğuna inanılan mesleklerde başarı sağlamaları, sporda ve kültür-sanat alanında isimlerinin duyulması, kamusal mekânlarda erkeklerle bir arada bulunabilmeleri, Batıyı referans alan yeni yaşam tarzları, alışkanlıklar, eğlence biçimleri ve yeni değerler modernleşmenin sunduğu fırsatlar olarak değerlendirilmektedir.

Cumhuriyet'in kurucu erkekleri eliyle bizzat tasarlanan, çeşitli haklar verilen ve kamusal alandaki varlık sınırları çizilen kadınların, modernleşme sürecinde dönem basını da etkin rol oynamıştır. Bu çalışma, 1930'lu yıllarda iktidarın beklentileri doğrultusunda yeni değerlerin halka anlatılması ve benimsetilmesi görevini üstlenen dönem basınının kadın modernleşmesine yönelik tavrını ve ‘yeni kadına' yaklaşımını ortaya koyma amacı taşımaktadır. Bu amaçla Akşam, Cumhuriyet, Hakimiyet-i Milliye/ Ulus ve Vakit/Kurun olmak üzere günlük dört gazetenin 1930-1938 yılları arasındaki sayıları incelenerek, o yıllarda bizzat erkek egemenler tarafından üretilen modern Türk kadını imgesinin, yine erkek egemen basındaki yansımalarına dair ipuçları elde edilmeye çalışılmıştır.

Çalışmanın alana katkı yapması ve keyifle okunması dileğiyle...