Acayi-i Âlem

Gönlüne bilim merakından başka bir ilgi girmemiş Suphi Bey, bu ilgisini tatmin için dünyanın en kuzeyine gitmeye karar verir. İnsanlar arasında adı zaten deliye çıkmış olan bu bilim âşığının, o dönem için biraz Donkişotvari sayılabilecek bu yolculuğunda ona eşlik edecek bir Sancho Panza da hazırdır: Hicabi Bey. Artık yapılması gereken tek şey rotayı kuzeye ayarlayıp sürekli yol almaktır. Bu yolculuğa türlü tesadüflerle beraber yine bir bilim âşığı İngiliz kız da karışınca gönüllerde bilim aşkının yanında başka türlü aşkların da uyandığı bir gezi romanı çıkar ortaya. Bizim üç seyyah bu kiliseyi enine boyuna gezip her tarafını son derece ehemmiyetle seyrettikten sonra Arkhangelsky Sobor denilen diğer bir kiliseye daha girdiler ki her ne kadar dış görünüşü pek miskin bir şey görülür ise de büyük kiliseden sonra Rusların en mühim kiliseleri burasıdır. Bu kilise içinde o kadar çok buhur, o kadar çok mum yanmış ki duvarları ve yaldızları tamamen is ile örtülüp kalmıştır. En eski zamanlardan Büyük Petro'ya gelinceye kadar Moskova'da tahta çıkmış bulunan çarların tasvirleri hep bu kilisede bulunduğu gibi mezarları da buradadır.