Bir Tekkenin Dini Ve Sosyal Tarihi

Ali Baba, muhtemelen 15. asrın sonlarında ya da 16. asnn başlarında doğup 1574'te vefat etmiştir. Zaviyesini, 16. asrın ilk yarısı ortalarında, Sivas'ta, devrin hükümdarları tarafından temlik edilen arazi üzerinde kurduğu anlaşılıyor. Zaviyenin kurulduğu dönemde Sivas, İran Safevî propagandasının yoğunlaştığı merkezlerden biri durumunda idi. O dönemde, Sivas şehir merkezinde faaliyette olan dinî-tasavvufî müesseselerin genellikle sünnî karakterde oldukları söylenebilir. Bununla beraber, gayr-i sünnî tarikatlere mensup tekke ve zaviyelerin de. genelde köylerde olmak üzere, şehir merkezinde de faaliyette olmaları muhtemeldir. Fakat, şehir merkezinde bilhassa Ahî zaviyelerinin yoğun bir şekilde bulunduğu belirtilmelidir.Ali Baba Zâviyesi'nin. 19. asnn başlarından itibaren Kâdirî, Rufâî ve Mevlevi tarikatleriyle münasebetlerinin olduğu gözlenmektedir. Ancak, Ali Baba'nın mensup olduğu tarikati kesin olarak tes-bit edemiyoruz. Kendisinin, Sivaslı bir Ahî ailesinden olması ihtimâli mevcut bulunmakla birlikte, onun, Horasan Melâmetîliğinin tesirinde bir Kalenderi dervişi İken. devrin sultanları ve özellikle Rüstem Paşa tarafından yapılan vakıflarla sağlanan malî destek mukabilinde sünnî bir kimlik edinmiş olması ihtimâli de gözardı edilmemelidir.Orta büyüklükte bir külliyeyi andıran Ali Baba Zaviyesi içinde cami (önceleri mescid), tekke, türbe, mektep ve çeşme yapıları bulunuyordu. Bunların yanında, gelip geçen yolcuların ağırlanıp dervişlerin ve fakirlerin doyurulması için han, misafirhane ve benzeri tesislerin de mevcut olduğu anlaşılmaktadır.