Çağdaş Ürdün Romancılığı

Birinci Dünya Savaşı'ndan sonraki yarım asır içinde Arap Edebiyatı, bazı yönlerden önceki yüzyıllara nazaran daha hızlı bir gelişme göstermiştir. Bu gelişim, daha çok bu ülkelerdeki politik ve kültürel hayatın hızlı, derin, etkili değişimlerine ve bu değişimlere bağlı yeni fikirlere dayanmaktadır. Bazı coğrafi sebepli farklılıklara rağmen bu süreç, fark edilir derecede eşit ölçülerde gelişmiştir. Her tarafta öncüler, gerçi Fransız veya İngiliz kültüründe eğitilmiş ama aynı zamanda belki de bu yüzden ülkelerini Fransızların ve İngilizlerin politik egemenliğinden kurtarmayı en yoğun olarak isteyen aydınlardır. Bu mücadele iki dünya savaşı arası dönemde milli bağımsızlığın temelini oluşturmuştur. Sürekli olarak zikredilen “Şiir Arab'ın divanıdır.” sözü Arap edebiyat tarihine göre tamamen doğrudur demek mümkündür. Ancak içinde bulunduğumuz devirde romanın, Arapların çağdaş divanı olduğu hususunda da şüphe yoktur. Bu hususta emin olmamız için Ürdün'de roman yazımının artmasına, çeşitlenmesine, hem bölgesel hem de Araplar açısından bu türün işgal ettiği alana göz atmamız yeterli olacaktır. Ürdün romanında sanatsal seviyede iki açık biçimin kolayca birbirinden ayırt edilmesi mümkündür. Birincisi dünyadaki büyük roman ustalarınca bilinen klasik şekildir. Dostoyevski, Tolstoy, Dickens, Balzac, Steinbeck; Arap yazarlardan Necîb Mahfûz, Hanna Mine ve Abdurrahman Munîf bu akımın önemli yazarları arasında yer almaktadır. İkincisi ise “Yenilik” romanıdır. Nitekim bu roman şeklini James Jayce, Marcel Proust, Virginia Woolf ve daha sonra da Faulkner, Marquez ve diğer yazarlarda görmek mümkündür. Arap yenilik romanının çizgisi ise genellikle Fas romanından Ben Jelloun, Boudjedra ve Laabi ile başlamaktadır. Ürdün romanı klasik ve yenilik romanı olmak üzere bu iki sanatsal biçim arasında değişiklik