El-İntisar Bağlamında Kuranın Metinleşme Süreci

Buaraştırma, Eş‘arî kelamının öncü isimlerinden Ebû Bekr el-Bâkıllânî'nin (ö. 403/1013), el-İntisâr li'l-Kur'ân adlı eseri bağlamında Kur'an'ın metinleşme/kitaplaşma sürecini, bu süreçle ilgili tartışmaları ve metnin tahrif edilmesiyle bağlantılı olarak ileri sürülen iddiaları konu edinmektedir. Kur'an'ın metinleşme diğer bir ifadeyle iki kapak arasına gelme süreci, erken dönemden itibaren tartışılagelmiş bir konudur. Sözlü hitaptan yazılı hitaba dönüşen Kur'an metni ve bu metnin tamamının derlendiği ilk mushaflar aleyhinde tarihsel süreçte birtakım iddialar öne sürülmüştür. Bu iddialar, Kur'an tarihi veya mushaflara dair yazılan eserlerde genel olarak Kur'an'ın tahrif edilmesi bağlamında değerlendirilmiştir. Şiî bir hanedan olan Büveyhîlerin Sünnî Abbâsî hilâfeti üzerinde hâkimiyet kurduğu ve Kur'an metni aleyhinde ciddi tartışmaların yaşandığı bir zaman diliminde yaşayan Bâkıllânî, Kur'an metninin sorunsuz bir şekilde ve hiçbir değişikliğe uğramadan nesilden nesile aktarıldığını ispat etmek ve bu bağlamda ileri sürülen iddiaları cevaplamak amacıyla eserini yazmıştır. İşte, bu eserde geçen bilgilerin tahlil ve değerlendirmesi, Bâkıllânî'nin Kur'an metni ve mushaflar aleyhinde ileri sürülen iddialara karşı geliştirdiği savunusu araştırmamızın konusunu oluşturmaktadır.