Foucault ve Sosyal Diyalog (Parçalanmanın Ötesi)

Böylece, hümanist melafızıkten koptuktan sonra tarihsel diyaloga ve somut insanî varoluşa dönerek, metafizik özne fikri üzerinde duran özgürlük anlayışını terkediyoruz. Bunun temelde gayri insanî ve gerçekleştirilemez bir özgürlük anlayışını terketmek anlamına geldiği de vurguya değer bir husustur. Hümanist özgürlük anlayışı, onu gerçekleştirecek bir süper insanın gücünü gerektirir ve bu özgürlük gerçek, somut insanî varlıkların güç menzilinin ötesindedir. Egzistensiyalist özgürlük, kendi kendimizi bütün dünyevi etkilerden kurtarmamızı ve kendi kendimizi mükemmel hale getirmemizi gerektiren imkânsız bir taleptir. Bütün bir tahhi kontrol altına alma olarak Marksist özgürlük ideali de aynı ölçüde abartılıdır. İnsanlar tarihin dışına çıkabilecek veya tarihe egemen olabilecek tanrılar değildir. Ve aydınlanmacı tarihe-egemen olmaya göre anlaşılan özgürlük, aynı zamanda, egemenlik formlarının tesisinde, bu egemenlikformlannın insanî özgürleşme adına meşrulaştırılmasına imkân hazırlamak suretiyle, dikkate değer bir rol oynayabilir. Tann-vari tranzendental Özneyi terketmek ve tahhe dönmek, özgürlük gibi nosyonları, metafizik özgürlük anlayışlarına göre meşrulaştırılanlar dahil somut insanî mevcut düzeni dönüştürme mücadeleleri olarak sonlu/sınırlı insanî varlıklara göre yeniden kavramlaştırmayı mümkün hale getirir. Bu durumda özgürlük, tarihsel diyalogun motive edici gücü olan direniştir.