Gericiliğin Retoriği

Bir yüzyil önce siyasal hareket ve tutumlarin taniminda, tasnifinde basli basina açiklayici olabilen gerici-ileri ayrimi, günümüzde bu özelligini büyük ölçüde yitirdi, bulaniklasti. Ama bu durum söz konusu ayrimin büsbütün anlamsiz oldugu, köksüz deger ve ölçütler üzerine kuruldugu yolundaki iddialari geçerli kilmiyor. Özgürlügü, kendi kaderine egemen hale gelmeyi ve "insanca yasama"yi bir azinlik imtiyazi olmaktan çikarmaya yönelik her girisime -en azindan- kuskuyla bakan bir yaklasimdir "gericilik". Insanligin büyük çogunlugunu özgürlesmeye, "insanca yasama"ya lâyik ve yetenekli görmeyen bir anlayistan beslenen bu yaklasim, ancak istisnaî durumlarda bu pozisyonunu apaçik sergiler. Bunun disinda, kendini suret-i haktan gösterecek argümanlarla örülmüs bir retorik kullanir. Konusunda daha simdiden bir klasik degeri kazanmis olan Gericiligin Retorigi'nde Hirschman, iste bu sorun üzerinde düsünenler için hayatî önemde tespitler sunuyor. Kitap, farkli tarih kesitlerinde, farkli toplum ve sorunlar baglaminda "gerici" tavir alislari analiz ederken, ayni zamanda bize bu kavramin eksenini, "degismez" niteligini neyin olusturdugunu da net bir sekilde gösteriyor.