Hayat Hikayem

Asıl adı $exmus Hesen olan Cegerxwîn, 1903 yılında Gercüş'ün Hesar köyünde doğdu. Çocuk yaşta babasını ve annesini kaybeden Cegerxwîn, bir süre ablasının, daha sonra da birçok şeyh ve ağanın yanında çobanlık yaptı, çifte çubuğa koşuldu. Birinci Dünya Savaşı sırasında eniştesi ve ablası ile birlikte Suriye'nin Amud ilçesine geçti ama orada da ağa ve şeyhlerin yanında ırgat olarak çalışmaktan kurtulamadı. Okumaya karar verdi, kendi olanaklarıyla medrese eğitimi aldı ve yıllar süren uğraştan sonra meleliğe hak kazandı. 1920lerin ortalarında yurtseverlik bilincine kavuşur, giderek sosyalizmi benimser. Şeyh Sait İsyanı'nın bastırılmasından sonra Suriye'ye geçen Kürt aydınlarının kurduğu Xoybun adlı örgüte katılır. Celadet ve Kamuran Bedirxan kardeşlerin çıkardığı "Havvar" dergisinde çalışır, şiirlerini yayınlar. Cegerxwîn'in 1947 yılında yayınlanan ilk kitabı Cim û Gulperî'den bu yana 8 divanı yayınlanmıştır. Şeyh ve ağalık düzenine tepki, Kürtlerin acılı kaderini değiştirme azmi, sosyalizm idealine bağlılık şiirinin başlıca temalarını oluşturur. Divanları birçok ülkede onlarca baskı yapan Cegerxwîn'in Kürt dili, tarihi ve folkloru üzerine yayıntanmış kitapları da vardır. Yaşamı boyunca kültürel ve siyasal mücadeleye aktif olarak katılan şair, 1979 yılında Avrupa'ya göçmek zorunda kalır, İsveç'e yerleşir. 1984 yılında bu ülkede yaşamını yitirir. Yüzbinlerin katıldığı bir cenaze töreni ile Suriye'de toprağa verilen Cegerxwîn'in mezarı, Kamışlı ilçesindeki evinin bahçesindedir.Modern Kürt şiirinin öncüsü sayılan Cegerxwîn, Kürt tarihinin en olaylı, değişimlerle dolu dönemi olan 20. yüzyılda yaşamıştır. Bir şair ve eylemci olarak, Kürt tarihi içinde özel bir yer tutan pek çok olaya ya bizzat katılmış, tanık olmuş, ya da olayın kahramanlarıyla sohbet olanağı bulmuştur. Kıtlık, hastalık ve yağmanın hüküm sürdüğü seferberlik yıllarından 1925 $eyh Sait İsyanı'na, Kürtlere kısmi haklar tanıyan 1958 Irak Devriminden 1970'terdeki Kürt örgütlenmelerine kadar pek çok olaya yer veriliyor "Hayat Hikâyem"de. Rahat bir üslupla yazılan ve geniş ayrıntılara yer veren kitabın Kürt tarihine olduğu kadar Ortadoğu tarihine de pek çok yönden ışık tuttuğu rahatlıkla söylenebilir. Cegerxwîn'in "Hayat Hikâyem" başlığı altında anlattıkları, gerçekte sadece bu büyük, bilge Kürt şair ve düşünürünün değil tüm Kürtlerin hikâyesidir."Şimdiye kadar sadece büyük ve ünlü insanların hayatı yazıldı. Oysa benim düşünceme göre, bu büyük iş, tarihlerini yazma işi, aydına, düşünüre, yurtsevere ve insansevere düşmektedir. Böylece biz hem halkımıza hem de insanlığa kutsal ve yerinde bir hizmette bulunmuş olacağız." (Cegerxwîn]