İmparatorun Enfiye Kutusu

Tarihi gizem romanlarinin usta yazari John Dickson Carr'in ilk 1942 yilinda yayinladigi gizem romani, Imparator'un Enfiye Kutusu, bir polisiyenin olmazsa olmazini, yani gizemli olayi, bu olayin önündeki sis perdesini, ardinda yatan gerçegi, türün pek çok ucuz örnegindeki siradanliga, basitlige karsi çikar, adeta gerek okura gerekse diger polisiye roman yazarlarina ders verir, söz konusu roman türünü hak ettigi mertebeye çikarir nitelikte duru, akici bir üslup ve usta isi betimlemelerle bezenmis bir hâlde çikiyor okur karsisina. Bu kez dedektif, psikolog Dr. Kinross'tur. Hikâye, Fransa'nin yaz aylarinda kitanin her bölgesinden zengin tatilcileri, yazlikçilari birkaç haftaligina kendine çeken, bunun disindaki zamanlardaysa az sayidaki yöre ahalisinin dünyadan yalitilmis, gözlerden irak, sessiz, sakin hayatlar sürdügü bir tatil yöresinde geçer. Usta yazarin enfes tasvirleri, hemen hiçbir detayi atlamayan tarifleriyle her sokagini, her köse basini kolayca gözlerimizin önüne getirebildigimiz bu yöre, sundugu yalitilmislik ve sakinlikle birilerinden ve/veya geçmisinden kaçmak isteyenler için de, huzur ve dinginlik arayanlar için de bulunmaz hint kumasidir kuskusuz. Her sey, bu güzel tatil yöresinin daimi sakinlerinden olan ve huzurlu ve dingin yasaminda belki de en keyifli oyunu/oyuncagi, pahali meraki, tarihi eser koleksiyonculugu olan Ingiltere vatandasi Sir Maurice Lawes'in Napolyon'a ait oldugu söylenen cep saati seklinde, üzeri degerli taslarla süslü enfiye kutusu ekseninde gelisir. Sir, söz konusu enfiye kutusunu henüz aldigi gece, sadece oyuncagini degil, hayatini da elinden alan bir cinayete kurban gider. Ayni sokakta, hemen karsi villada yasayan, Lawes ailesinin müstakbel gelini, genç ve güzel Ingiliz kadin, Eve Neill da cinayet zanlilarindan biridir. Çalinan degerli kolye ve müthis enfiye kutusunun kendisi de çözülmeyi bekleyen diger gizemlerdir. Senaryosunu Compton Bennett'in yazdigi 1957 yili yapimi That Woman Opposite adli film ile beyaz perdeye de tasinmis olan romanin, Carr'in en iyi romanlarindan biri olmasinin yaninda, yazarin 'polisiye roman nasil yazilir' dersi verircesine yaptigi göndermeleri, suç tarihindeki bilgisini konusturdugu açiklamalari, mekân, karakter ve duygu tasvirlerindeki essiz detayciligiyla bir anlamda klasik ve hatasiz bir polisiye roman sablonu sundugunun da altini çizmek gerekir. Carter Dickson,Carr Dickson ve Roger Fairbairn mahlaslarini da kullanan, ilk romani It Walks By Night'i 1930'da kaleme alan, sonrasinda son derece üretken bir yazar olarak yilda dört, bes roman yayinlayan, kilitli oda gizeminin efendisi ve polisiye roman altin çaginin önde gelen isimlerinden biri olan John Dickson Carr'i, 1950'lerde yazmaya basladigi ve sonrasinda bu janrda yazan ilk yazar olmasa da, elde ettigi basarilarla o zamanlardan bu yana en popüler alt janrlardan biri olagelen tarihî polisiye romanin taninmasina ve sevilmesine oldukça büyük bir katki saglayan önemli bir üstadi, her ne kadar geçmiste, hayli uzun bir zaman önce, otuza yakin kitabi Türkçeye aktarilmissa da nicedir unutulmus olan bir polisiye kurdunu, elestirmenlerden fanatik okurlarina pek çoklari tarafindan kapali oda cinayetler ve imkânsiz suçlar içermeyen en iyi romani oldugu söylenen bu romaniyla tam da is üstünde görüyoruz. Polisiye tutkunlarina simdiden iyi okumalar...(Tanitim Bülteninden)