İnsan Kuranda Toplumsal çöküş

Sosyal bilimciler, toplumların veya medeniyetlerin yıkılış yasa ve nedenlerini bulmak için birçok araştırma yapmışlardır. Kur'ân'da Toplumsal Çöküş adlı bu çalışmada ise, Kur'ân metnine göre toplumsal çöküşün ne olduğu ve toplumların niçin çöktükleri tesbit edilmeye gayret edilmektedir...Kur'ân, toplumların çöküşünü, toplumsal çöküş teorilerinin yaptığı gibi, coğrafya, demografya, ekonomi, karizmatik şahsiyet veya yaratıcı azınlık gibi toplumların iradesi dışında bulunan birtakım etkenlere bağlamamaktadır. Kur'ân'a göre, tarihin işleyişi, değişmenin yönü ve çöküşün gerçekleşmesinde temel etkin faktör insanlardır. Dolayısıyla bütün toplumsal çöküşlerin sorumluluğu, 13/Ra'd, 11. ayetinin belirttiği gibi zihniyeti, anlayışı, inancı ve hür iradesiyle; bunlar doğrultusunda gerçekleştirdiği eylemlerinden ötürü birey ve topluma ait olmaktadır. Kur'ân, toplumsal çöküşte ekonominin ve seçkinlerin rolünü ele alırken bile sorumluluğu toplum iradesine vermektedir. Çünkü toplumsal çöküşün ekonomik nedenlerinin gerisinde de insan bulunmaktadır. Bu noktada özellikle sorumlulukta başı çekenler, mütref seçkinlerdir. Kur'an'ın, toplumsal değişme ve çöküşte gerek yönetici ve gerekse yönetici olmayan seçkinlerin önemli rolü üzerinde durduğu doğrudur; fakat topluma, kötü önderlik eden bu seçkinleri düzeltme ve düzel memeleri durumunda onlara itaat etmeme, böylece onları geri plana itme görevi vermektedir. Özetle Kur'ân'da bütün neden ve faktörlerin gerisinde, toplumların özgür iradeleri yatmaktadır.