İslam'da Sosyal Hizmetler

Hicret'ten henüz otuz yıl gibi kısa bir süre sonra Islâm Devleti'nin sınırları; doğuda Hindistan sınırına dayanmış, batıda Fas, kuzeyde Kafkasya, güneyde Yemen'i de içine alan büyük bir alana yayılmıştır. Bu bölgeler günümüze kadar Islâmî kimliğini korumuş, hatta bu coğrafyaya yeni bölgeler eklenmiştir. Bu kadar büyük bir coğrafyanın Islâmî kimliğini koruması sadece fetihlerle, güçle, otoriter yapılarla açıklanabilecek bir durumdan ibaret olmamalıdır. Böyle kökleşmiş bir medeniyeti besleyen güçlü bir sistem, sağlam prensipler, her tarafa yayılmış kurumlar vardır. Bu sistem, Asr-ı Saâdet olarak tanımlanan Hz. Peygamber döneminde, toplumlara adalet, yardımlaşma, dayanışma, merhamet, insan onuru, kimsesizleri himaye ve buna benzer kavramları kalıcı bir şekilde göstermiş, huzur ve saâdet getirmiştir. Daha sonraki dönemlerde, Asr-ı Saâdet'te uygulanan prensiplere bağlı kalındığı oranda bu huzur ortamı devam etmiş, uzaklaşıldığı dönemlerde ise adaletsizlik, zulüm, karışıklık, çatışma ortamı tekrar ortaya çıkmıştır. Ancak Asr-ı Saâdet'te o kadar sağlam temeller atılmıştır ki, Islâm toplumlarında meydana gelen onca karışıklığa rağmen Islâm medeniyeti hayatiyetini devam ettirmiş ve bugünlere kadar gelebilmiştir. Araştırmamız, Islâm medeniyetinin, hayatiyetini devam ettirmesinde en önemli etkenlerden biri olan sosyal hizmet uygulamalarını kapsamaktadır. Amacımız, bugün sosyal hizmetler başlığı altında ele alınan konuların Hz. Peygamber döneminde büyük oranda uygulama alanına konulduğuna, Islâm tarihinin ilk dönem kaynakları ışığında dikkat çekmektir.