Lloyd George’un I. Dünya Savaşı Anıları

Geride bıraktığımız yüzyılda, Batılı devletler; bencillik, çıkarcılık, gurur, gücüne olan aşırı tutku gibi sebeplerle, bütün bir dünyanın ateşler içinde kavrulmasına, milyonlarca insanın ölümüne, ülke ve şehirlerin yerle bir olmasına yol açan iki dünya savaşı çıkarmışlardı. Bu savaşların birincisinde ve en civcivli döneminde (1916-18), o günkü devletler manzumesindeki en önemli ve etkili aktör olan İngiltere'nin başında Lloyd George bulunmaktaydı. Bu konumdaki bir kişinin kendi dönemine ilişkin söyledikleri, hatıraları, gözlem, yorum ve tesbitleri, elbette ki, dost-düşman herkes için önemlidir. Eser, başta Lloyd George'un hükümeti ve başbakanlığı olmak üzere, döneme ilişkin çok ilginç ve önemli bilgiler içermektedir: Almanların denizaltı savaşları; Milletler Cemiyeti'nin doğuşu; Rusya ve Bolşevik devrimi, çarlık hanedanının öldürülmesi; Tarafların mali, iktisadi, sınai durumları; İngiltere'nin erzak durumu ile savaş sırasında tarımda ve üretimi artırma yolunda alınan önlemler; I. Dünya Savaşı'nın gidişatı; Devletlerarası ilişkiler, anlaşmalar, krizler, borçlanmalar; Müttefikler arasındaki çekişmeler, anlaşmazlıklar, kıskançlıklar; İşçi hareketleri; Amerika'nın savaşa dahil olması; Asker, devlet adamı, siyasetçi... pek çok kişiyle ilgili görüş, gözlem ve izlenimler... Bu genel konuların dışında, hatıraların iki bölümü doğrudan bizimle ilgili olup bunlarda şu konular işlenmektedir: İstanbul ve Anadolu'ya ait gizli anlaşmalar, Türkiye'den zaptolunan arazinin geleceği, Çanakkale taarruzu, Arabistan/Şerif Hüseyin'in isyanı, Yunanlıların Anadolu'ya asker çıkarması; Türkiye'nin taksimi, Türk-İngiliz muharebeleri, Filistin seferi, İngilizlerin Gazze yenilgisi, Kudüs'ün işgali, Cihad-ı Mukaddes ilanı, Osmanlı-Arap ilişkileri, miralay Lavrens, Irak cephesi, Kûtü'l-Amâre yenilgisi, Bağdat'ın düşmesi; Filistin'de yahudi devleti kurulması...