Melamilik ve Osmanlı Devri Melamileri

Bu kitâbımızda, Hicrî 833'de [1430] Ankara'da vefât eden Halvetî Tarîkati Şeyhi Hâcî Bayrâm-ı Velî [Şeyh Nu'mân bin Ahmed] Kuddise Sirruh Hazretleri'nin mutlak halîfelerinden Osmânlı'da ilk Melâmî Göynük'lü Seyyid Bıçakçı Ömer Efendi'den başlayarak Hicrî 27 Receb-i Şerîf 1341 [15 Mârt 1923] Perşembe Günü vefât eden Şeyh Seyyid Abdülkâdir-i Belhî Hazretleri de dâhil 493 senelik Bayrâmî-Melâmî Tarîkati Silsilesi'ni, kâmil ve mükemmil mürşidleriyle ve kâmil mürşidleri ve talebeleriyle tanıtmaya çalıştık. Kitâbımızın Önsöz-Giriş Kısmı'nda, tafsîlâtlı olarak Melâmîlik ve Melâmîler hakkında Ehl-i Sünnet âlimlerinin ba'zılarının kitâblarından tercümeler ve sâdeleştirmelerle nakiller yaptık. Birinci Kısım'da Göynük'lü Seyyid Bıçakçı Ömer Dede, Ayâş'lı Seyyid Bünyâmîn Mustafâ Efendi, Aksarây'lı Pîr Alâ'eddîn Alî Sultân ve oğlu İsmâ'îl-i Ma'şûk [Derviş Kemâl], Hayrabolu'lu Şeyh Ahmed-i Sârbân Efendi, Edirne'li Pîr Ahmed Efendi, Silifke'li Şeyh Ya'kûb-i Halvâyî Dede, Bosna'lı Şeyh Memîşâh Efendi, Vize'li Kaygusuz Şeyh Alâ'eddîn Alî Efendi, Vize'li Şeyh Gazanfer Dede, Sivâs'lı Şeyh Seyyid Osmân-ı Hâşimî Efendi, Siroz'lu Seyyid Şerîf Hamdî Efendi, Ankara'lı Şeyh Hüsâmeddîn Efendi, Bosna'lı Hamza Bâlî Efendi, Bursa'lı Şeyh Hasen-i Kabâdûz Efendi, Bosna'lı Şeyh Abdullâh [Rûmî] Efendi, Peşte'li Lâmekânî Şeyh Hüseyn Efendi, Kötendil'li Oğlan Şeyh İbrâhîm Efendi, Belgrad'lı Şeyh Attâr Receb Efendi, Belgrad'lı İbrâhîm Efendi, Belgrad'lı Zâhid Habîb Efendi, Tırhâla'lı Şeyh İdrîs-i Muhtefî Hazretleri, Karaman'lı Bezcizâde Şeyh Muhammed Muhyî Efendi, Trabzon'lu Tıflî Ahmed Çelebî, Şeyhulislâm Ebu'l-Meyâmin Mustafâ Efendi, Fâzıl Alî Beğ, Şeyh Hâcî Kabâyî Efendi, Sütçü Şehîd Beşîr Ağa Hazretleri, Bursa'lı Seyyid Muhammed Hâşim Efendi, Seyyid Sarı Abdullâh Efendi, Işık Hüseyn Dede Efendi, Cevrî İbrâhîm Efendi, La'lî Şeyh Seyyid Muhammed Efendi, La'lîzâde Seyyid Abdülbâkî Efendi, Şeyhulislâm Paşmakçızâde Seyyid Alî Efendi, Sadrazam Damad Şehîd Alî Paşa, Seyyid Alî Ağa, Habeşîzâde Abdurrahîm Rahîmî Efendi, Za'îm Alî Ağa, Dilâver Ağazâde Ömer Efendi, Şeyh İbrâhîm Baba-yı Velî, Şeyh Seyyid Bekir Reşâd Efendi, Şeyh Seyyid Abdülkâdir-i Belhî Hazretleri, Şeyh Seyyid Muhammed Nûru'l-Arabî Hazretleri, Mîralây Seyyid Eyyûb Sabrî Paşa, Harîrîzâde Seyyid Muhammed Kemâleddîn Efendi, Fâtih Türbedârı Şeyh Hâcî Ahmed Amîş Efendi Kuddise Sirruhüm Hazretleri'ni ve başka ba'zı zâtları hâl tercümeleri, i'tikâdları, silsileleri, meşrebleri, eserleriyle yazdık ve bunların eserlerini, matbû' ve yazma nüshalarıyla tanıtarak, bunlardan tercümeler ve sâdeleştirmeler yaptık. Ba'zı Melâmî büyüklerinin, Vâridât adlı eserine Arabça ve Türkçe şerhler yaptığından ötürü Şeyh Bedreddîn Mahmûd bin İsrâ'îl Efendi'yi de, orijinal kaynaklardan tafsîlâtlı yazarak, kendisi ve eserleri hakkında Ehl-i Sünnet âlimlerinin fetvâlarını ve hükümlerini, Osmânlı tarîhlerinin değerlendirmelerini bildirdik. İkinci Kısım'da [Kaynakça] kitâbımızı hâzırlarken istifâde ettiğimiz 243'ü Eski Türkçe [Osmânlıca], 63'ü Arabça, 4'ü Farsça yazma ve matbû' eser ve 11'i de Latin Harfli Türkçe eser olmak üzere 321 eserin ve kullandığımız 30 aded arşiv vesîkasının listesini çıkardık. Üçüncü Kısım'da, Melâmî büyüklerinden ba'zılarının türbelerinin ve kabr-i şerîflerinin bizzât çektiğimiz fotoğraflarını koyduk. Bu kitâbımızda Şerî'atten ayrılanı; şerî'atin ve tarîkatin edeblerinden bir edebini bile gözetmeyeni, iki gözümden biri de olsa çıkarırım! düstûrundaki hakîkî Melâmîleri bildirerek, şerî'atten haberleri olmadığı hâlde Melâmîlik iddiâ eden sahtekârları ayırmak; Melâmî büyüklerinden ba'zılarını zındîk, mülhid, devlete âsî, ihtilâlci kelimeleriyle ithâm edenlerin de haksızlığını, insâfsızlığını, cehâletini göstermek istedik.