Mercan'dan Bâbıâli'ye

Hikâye, roman, mensur şiir, eleştiri, tercüme, biyografi, fıkra, sohbet, makale, mektup gibi edebiyatın her türünde

eserler kaleme alan Hüseyin Cahit Yalçın'ın üzerinde durulması gereken yönlerinden biri hatıra yazarlığıdır. O, -tıpkı

Edebiyat-ı Cedide topluluğundan arkadaşı Halid Ziya gibi- hatıralarla yaşayan ve hemen her fırsatta anılarını yazıya

döken bir yazardır.

Hüseyin Cahit Yalçın, 1938 yılında haftalık Yedigün mecmuasında “Mercan'dan Bâbıâli'ye” başlığı altında maarif ve

memuriyet hayatı ile ilgili hatıralarını yayımlamıştır ki elinizde tuttuğunuz çalışmada bu önemli tefrika

kitaplaşmaktadır. Mercan'dan Bâbıâli'ye, Hüseyin Cahit'in biyografisine ışık tutan bir eser olmasının yanı sıra, ele

aldığı dönemin ruhunu yansıtan, bilhassa 1896-1908 yılları arasında eğitim dünyamızla ilgili mühim ipuçları içeren bir

kitaptır.

Yazarın hatıralarını neşrederken -biraz da “bıçkın” mizacının etkisiyle- memuriyet hayatımıza ve maarif sistemimize

dair yer yer sert eleştiriler yönelttiği görülür. Kitapta ele alınan hadiselerin üzerinden bir asırdan fazla bir süre

geçmesine rağmen, Hüseyin Cahit'in işaret ettiği bazı problemlerin “kronik” bir hâl aldığını ve bazı şeylerin

günümüzde dahi değişmediğini görmek şaşırtıcıdır.