Mişer - Tatar Türkçesi

Tatar Türkçesinin ağızları Orta (Kazan), Batı (Mişer) ve Doğu (Sibirya Tatar) olmak üzere üçe ayrılmaktadır.Mişer Tatarları bir milyonu aşkın nüfuslarıyla bugün İdil-Ural Tatarları içerisinde Kazan Tatarlarından sonra ikinci büyük Tatar grubudur. Mişerler bugün Gorkiy, Tambov, Penza, Ulyanovsk, Saratov, Volgograd, Ryazan, Orenburg bölgelerinde, çoğunlukla Mordva, Tataristan, Başkurdistan Cumhuriyetlerinde yaşamaktadırlar. Diğer cumhuriyetlerde, Özbekistan'da, Kazakistan'da, Kırgızistan'da, Türkmenistan'da, Azerbaycan'da ve Moskova, Leningrad gibi büyük şehirlerinde yaşayan Tatarların da çoğu Mişer Tatarlarıdır. Eser Giriş, Ses Bilgisi, Şekil Bilgisi ve Metinler olmak üzere başlıca dört bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde öncelikle Mişer adı hakkındaki görüşler değerlendirilmiş; Mişer Tatar Türklerinin tarihi ve etnik şekillenişi, Mişer Tatar Türkçesinin Türk lehçeleri içindeki konumu, Mişer Tatarlarının yaşadıkları yerler ve alt grupları, nüfusları, dinleri hakkında bilgi verilmiştir.Ses Bilgisi bölümünde Mişer Tatar Türkçesinin ses özellikleri Eski Türkçe esas alınarak ortaya konmuş, karşılaştırma yapılırken yer yer Tatar edebî dilinden, diğer Türk lehçelerinden, tarihî Türk lehçelerinden (daha çok Kıpçak Türkçesi) de faydalanılmıştır. Şekil Bilgisi bölümünde kelime yapımı, kelime türleri, isim ve fiil çekimi anlatılmıştır. Metinler genellikle Mişer Tatar Türklerinin yaşayışlarını, tarihî geçmişlerini, köy yerleşimlerini, gelenek ve göreneklerini, doğum, kız isteme, düğün, ölüm, kurban kesme, çeşitli merasimler gibi durumlarını yansıtan konulardan oluşmaktadır. Bu eser Mişer Tatar ağızlarıyla ilgili olarak ülkemizde yapılan ilk ve en kapsamlı çalışmadır.