Osmanlı Arşiv Kaynaklarından 1 Numaralı Name-i Hümayun Defteri

Osmanlı Devleti, kuruluşundan yıkılışına kadar olan süreçte birçok devletle siyasi ve iktisadi ilişkilerde bulunmuştur. Bu ilişkiler bazen hasımane ve bazen de dostane çerçevede gelişmiştir. Söz konusu dönemlerde taraflar arasında bir takım yazışmalar yapılmıştır. Bu yazışmalar arasında, yabancı devletlere gönderilen nameler ve taraflar arasında yapılan sulh ve ticaret antlaşmalarını içeren ahidnameler de bulunmaktadır. Name ve ahidnameler önceleri Divan-ı Hümayun'a bağlı olan Mühimme ve Düvel-i Ecnebiye defterlerine kaydedilmiştir. 17. yüzyılın sonundan itibaren ise bunlar Name defterlerine yazılmıştır. Osmanlı Arşivi'nde name ve ahidnameleri içeren 18 adet Name-i Hümayun Defteri bulunmaktadır. Bunların ilki 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı öncesinde yazılan 1 Numaralı Name-i Hümayun Defteri'dir. Bu defter, söz konusu savaş öncesinde dış işlerine bakan büroların ihtiyacının karşılanması amacıyla hazırlanmıştır. 1 Numaralı Name-i Hümayun Defteri 1676-1761 tarihleri arasında Lehistan, Rusya, Nemçe, Sicilya, Venedik, Prusya, Hollanda, İngiltere, Fransa gibi devletlere verilen ahidnameleri ihtiva etmektedir. Bu ahidnameler, Osmanlı Devleti'nin siyasi ve diplomasi tarihi çalışmaları için başvurulması gereken bir arşiv kaynağı olmakla beraber sadece sulh ve ticarete dair maddeler açısından değil, aynı zamanda tarafları bağlayan uluslararası hukuksal metinleri ihtiva etmeleri açısından da son derece önemlidir.