Osmanlı İmparatorluğu'nda Islahatlar

Kitap Osmanlı Devletinde Kanunî devrinden Birinci Dünya Savaşının sonuna kadar yapılan ıslahat hareketlerinin tarihidir. Evvelâ bozuklukları gören ve bunları padişahların dikkatine doğrudan ya da dolaylı olarak arz edilen nasihatnamelerle başlar. En ciddî ıslahat adımı bu nasihatlerin söyledikleriyle değil de 1730 da kanlı yeniçeri isyanı ile biten III. Ahmed devrinde atılır. Yeniçeri Ocağındaki bozuklukları teşhis edip yeni bir ordu kurmak isteyen III. Selimin devri de yine yeniçeri ayaklanması ile kanlı bir şekilde kapanır. Sultan II. Mahmudun en kuvvetli ıslahatı yeniçerileri ortadan kaldırması, Nizam-ı Cedidi kurması ve ıslahata karşı olan molla takımını sindirmesidir. Ayni zamanda sivil idarede de değişikler getirir. Abdülmecid zamanında ıslahata devam edilir, Avrupadan gelen kanun-u esasî fikri bir idée fixe olur, fakat anayasayı ilân etmek istemeyen Abdülaziz bir askerî darbe ile tahttan indirilir. Kanun-u esasî 1876 da II. Abdülhamidle ilân edilir, fakat ömrü kısa sürer, zira yeni bir askerî darbe devlet idaresini 33 sene elinde tek başına tutup sivil idare, eğitim, ulatışımda ıslahat yapan sultanı tahttan indirir. 1913 de Enver Paşanın darbesi, İttihat ve Terakki partisinin diktatörlüğü, Almanlarla beraber Birinci Dünya Savaşına giriş Osmanlı İmparatorluğunu tarihe gömer. Kitap bir bakıma da askerin devlet işlerine karışmasının İmparatorluğun çöküşündeki büyük rolünü dile getirir. Türkiye Cumhuriyeti zümrütü anka kuşu gibi Osmanlı Devletinin küllerinden doğar.