Sağlık Sisteminde Dönüşüm ve Sağlık İnsan Gücü Üzerindeki Etkiler

Neoliberalizmin kökeni 1770'li yillarin ortalarinda yasayan Adam Simit'in liberal düsünceye yönelik çalismalarina dayanmaktadir. II. Dünya Savasi'ndan sonra birçok ülkelerde saglik egitim ve sosyal güvenlik gibi refah hizmetleri devletin temel sorumluluk alanlarina girmesine ragmen 1970'lerde yasanan küresel ekonomik krize tepki olarak yeniden gün yüzüne çikan liberal düsünce neoliberalizm krizin faturasini refah devleti politikalarina çikarmis ve krizden çikis olarak da piyasa dinamiklerine dayali ekonomik toplumsal ve siyasal yeniden yapilanmayi öngörmüstür. Neoliberal yeniden yapilanma sürecinde devletin ekonomik ve sosyal aktivitelerine müdahalesinin azaltildigi piyasanin gücünü egemen kilmak için isgücü ve finans piyasalarinin kuralsizlastirildigi ve ticaret ve yatirimlari uyarmak için emek sermaye mal ve hizmetlerin tam hareketliligini saglayan sinirlarin ve engellerin ortadan kaldirildigi görülmüstür. Neoliberal ideolojinin saglik hizmetlerine yansimasi ise devletin saglik hizmeti sunumundan çekilmesi ya da devletin rolünün azaltilmasi hizmet üreticisi saglik kurumlari arasina rekabet sokulmasi saglik hizmetlerinde piyasa mekanizmalarina daha fazla yer verilmesi saglik hizmetlerinin desatralizasyonu saglik sisteminde hizmet sunumu ile finansmanin birbirinden ayrilmasi seklinde olmustur.Türkiye'de saglik sisteminin verimliligini artirmayi ve saglik hizmeti sunumuna rekabet unsurunu sokmayi amaçlayan neoliberal saglik reform çalismalarina esasen 1980'lerden itibaren baslanmis olup söz konusu saglik reform çalismalari günümüzde Dünya Bankasi destekli Saglikta Dönüsüm Programi adiyla yeni bir ivme kazanmistir. Temelde emek yogun bir yapisi olan ve topluma esit hakkaniyete uygun ve kaliteli saglik hizmeti sunmayi esas alan saglik sistemlerindeki bu dönüsüm gerek saglik hizmetine ihtiyaç duyanlari gerekse saglik sistemi içinde aktif rol alanlari önemli ölçüde etkilemistir. Bu çalisma ile saglik hizmetlerinde yasanan neoliberal dönüsümün saglik sistemi ve saglik sisteminin en temel unsuru olan saglik insan gücü üzerindeki etkilerinin sosyo politik kritigi yapilmis ve ülkemiz saglik sistemindeki dönüsümünün hangi çerçevede ve hangi yaklasimlarla yapildigi ve dönüsümün gerek ülkemiz saglik sistemi gerekse saglik insan gücü üzerindeki etkileri anlatilmaya çalisilmistir.