Serbest Düşüş-Amerika Serbest Piyasalar ve Dünya Ekonomisinin Çöküşü

Joseph Eugene Stiglitz 1943 yılında İndiana, Garyde dünyaya gelmiştir. Amherst College mezunu olan Stiglitz doktorasını 1967de MITde [Massachusetts Institute of Technology] tamamladı ve 1970 yılında Yalede profesör oldu. Stiglitz 1979da John Bates Clark ödülüne layık görüldü. Bu ödül iki yılda bir çalıştıkları alanda en belirgin katkıları sağlamış 40 yaşın altındaki ekonomistlere verilmektedir. Princeton, Stanford, MIT üniversitelerinde ve Oxford All Souls Collegeda eğitim vermiştir, Şu anda New York Columbia Üniversitesinde profesör olarak görev yapmaktadır ve aynı üniversitenin Küresel Düşünce Komitesinin eş başkanıdır. Aynı zamanda Columbiadaki Politika Diyalogu İnisiyatifinin kurucu ortağı ve eş başkanıdır. 2001 yılında piyasalardaki bilgi asimetrisi ile ilgili analizleri nedeniyle ekonomi alanında Nobel ödülüne layık görülmüştür. 1995 yılında İklim Değişiklikleri Üzerine Hükümetler Arası Panelin başyazarı olarak 2007 Nobel Barış ödülünü paylaşmıştır. 2011 yılında Time dergisi Stiglitzi dünyanın en etkin 100 kişisinden biri olarak değerlendirmiştir.Stiglitz 1993-1995 yılları arasında Clinton yönetiminin Ekonomik Danışmanlar Konseyi üyesi, 1995-1997 yılları arasında da Konsey başkanı olarak görev yapmıştır. Daha sonra 1997-2000 yılları arasında Dünya Bankası Baş Ekonomisti ve Kıdemli Başkan Yardımcısı olmuştur. 2008de Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy Ekonomik Performans ve Sosyal Gelişim Ölçüm Komisyonuna başkanlık etmesini rica etmiş ve bu komisyon 2009da nihai raporunu yayımlamıştır. 2009da da Birleşmiş Milletler Genel Asamblesi başkanı tarafından Uluslararası Finans ve Mali Reform Uzmanlar Komisyonu başkanlığına atanmıştır. Bu komisyonun raporu da Eylül 2009da yayımlanmıştır.Stiglitz Manchester Üniversitesinde yönetim kurulu başkanı ve Brooks Dünya Yoksulluk Enstitüsü Yaz Programları Yöneticisi olarak çalışmaktadır. Yazar pek çok farklı kurulda da hizmet vermektedir.Stiglitz yeni bir ekonomi dalı kurulmasına yardımcı olmuştur: enformasyon ekonomisi şimdilerde yalnızca teorisyenlerin değil, politika analistlerinin de standart ölçüm araçları haline gelen bilgi asimetrilerinin önemini inceler, ters seçim ve ahlaki bozulma gibi temel konulara öncülük eder. Stiglitz makro-ekonomiye ve para kuramına, gelişme ekonomileri ve ticaret teorilerine, kamu maliyesi ve kurumsal finansmana, endüstriyel örgütler ve kırsal alandaki örgütlerle ilgili teorilere, refah ekonomisi teorilerine, gelir ve zenginliklerin paylaşımı teorilerine önemli katkılarda bulunmuştur, 1980lerde araştırma ve geliştirme harcamalarına duyulan ilginin tazelenmesine yardımcı olmuştur.Çalışmaları piyasaların iyi işlemediği ortamları ve bazı hükümet müdahalelerinin bu piyasaların performansını nasıl arttırabileceğini açıklamaya katkı sağlamıştır.-2008'de başlayan Büyük Ekonomik Durgunluk döneminde, Amerika'da ve tüm dünyada milyonlarca insan evlerini ve işlerini kaybetti. Pek çokları da bunun endişesini hissetti. Emekliliği veya çocuğunun eğitimi için bir kenara para ayırmış olan hemen herkes, bu yatırımlarının değerinin giderek düştüğünü gördü. Amerika'da başlayan bu kriz kısa zamanda küresel bir hal aldı, tüm dünyada on milyonlarca -yalnız Çin'de 20 milyon- insan işsiz kaldı ve on milyonlarcası yoksulluk içine düştü. Beklenen gidişat bu değildi. Modern ekonomi özgür piyasalara ve küreselleşmeye olan inancıyla, herkes için refah vaat etmişti. Göz dolduran bu Yeni Ekonominin -kuralsızlaştırma ve finansal mühendislik gibi yirminci yüzyılın ikinci yarısına damgasını vuran şaşırtıcı yenilikleriyle- daha iyi bir risk yönetimi sağlayacağı ve bununla birlikte konjonktür dalgalanmalarına bir son vereceği beklentisi vardı. Yeni Ekonomi ve modern ekonomi bilimi birlikteliği ekonomik dalgalanmaları ortadan kaldırmasa bile, en azından kontrol altına alacaktı. Değilse bile bize öyle söylendi. Büyük Ekonomik Durgunluk -75 yıl önceki Büyük Bunalımdan bu yana yaşanan en kötü çöküş olduğu aşikâr- yaratılan bu yanılsamayı paramparça etti. Bu da bizi, uzun süredir itibar gören bu görüşleri tekrar düşünmeye zorluyor. Çeyrek asırdır, serbest piyasa doktrinleri geçerliydi: Serbest ve kısıtlamalardan uzak piyasalar verimliydi; hata yaptıklarında, çabucak düzeltebiliyorlardı. En iyi devlet küçük devletti ve kurallar sadece yeni fikirlerin önünü kesiyordu. Merkez bankaları bağımsız olmalıydı ve yalnızca enflasyonu düşük tutmaya odaklanmalıydı. Bugün bu ideolojinin en büyük savunucusu Merkez Bankası Başkanı Alan Greenspan bile, bu düşünce düzeneğinde bir hata olduğunu kabul etmiştir ancak bu itiraf sonuçta zarar gören pek çok kişi için çok geç gelmiştir. Bu kitap düşüncelerin savaşı üzerinedir, krizi hızlandıran hatalı politikaları getiren düşünceler ve onlardan aldığımız derslerle ilgilidir. Zaman içinde bütün krizler son bulur. Fakat hiçbir kriz, özellikle de bu şiddette bir kriz, ardında bir miras bırakmadan geçip gitmez. 2008'in mirası, ekonomik sistemde eskiden beri var olan çatışmaya yeni bakış açıları getirecek, büyük olasılıkla en büyük faydayı sağlayacaktır. Kapitalizm ve komünizm arasındaki savaş sona ermiş olabilir, ancak piyasa ekonomileri pek çok değişikliğe uğramış ve aralarındaki mücadele şiddetlenmiştir. "Stiglitz piyasa başarısızlıkları konusunda dünyanın önde gelen uzmanlarından biridir ve bu kriz onun hayatı boyunca yaptığı çalışmaların doğruluğunu kanıtlıyor. Bu çöküşün kökeni ve dinamikleri üzerine geniş boyutlu başka kitaplar da yazıldı, fakat Serbest Düşüş, hem teoriye hem de somut detaylara dayandırılmış, bugüne kadarki en kapsamlı kitaptır. Bu kitabın neşeli ve kamu yararını düşünen bir üslubu var." Rubert Kuttner, The American Prospect "Bankacılar diğerlerinden daha açgözlü doğmadılar. Yalnızca bu ifade bile Joseph Stiglitz'in kapsamlı incelemelerinin finans krizi ile ilgili bugüne kadar yayımlanan pek çok kitap arasından öne çıkmasına sebep oluyor." Barbara Kiviat, Time "Bazı önemli ve kışkırtıcı sorular soruyor. Serbest Düşüş finans krizinin kökenini anlamak isteyen herkes için okunması gerekli bir kitap. Stiglitz bankacılıktaki çöküşün ardında yatan ekonomik nedenleri zekice analiz ediyor, ancak kendi kendini düzenlediği ve herkes için refah sağladığı farz edilen serbest piyasanın gücüne duyulan yanlış ulusal inancın dibini oyarak, daha da ileriye gidiyor." Chuck Leddy, Boston Globe "Nobel ödüllü bir yazar, Başkan Bill Clinton'ın kabine üyelerinden biri ve onun Ekonomik Danışmanlar Konseyi başkanı olarak Joseph E. Stiglitz'in, Büyük Durgunluğun acılarının nasıl azaltılacağına dair ve belki de yeni bir krizin önlenmesine yardımcı olacak bazı pratik çözümleri var." Carl Hartman, Associated Press