Son Mektup

Birinci Dünya Savaşı sonunda Arnavutluk ve Türkiye savaş galipleri büyük devletlerin ve Sırp, Yunan gibi şoven -\ egemen çevrelerin pazarlıkları ve ilhak planları sonucunda ulus olarak kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya bulunuyorlardı. Bu planlar 26 Nisan 1915 tarihli ünlü Londra Antlaşması gibi gizli antlaşmalarda belirlenmişti. 1878 yılı Berlin Kongresinde ve 1913 yılı Londra Büyükelçiler Kon feransı'nda. şekillenmiş Arnavutluk'a karşı son derece düşmanca siyaseti amaçlayan Londra Antlaşması, 7. Maddesiyle, Arnavutluk'un tam parçalanmasını 3.Maddesi ile de İtalya'nın Anadolu'da alacağı toprakları da öngörüyordu. Dahası İtalya, Türk topraklarını parçalamak için planladığı eylemde yalnız olmayacaktı, ortaklan da vardı. Barış Antlaşmaları ve Paris Konferansı, gizli antlaşmaların öngördüklerini kesinleştirmek -ve yaşama geçirmek için çalış-> maya başladılar. Arnavutluk ve Türkiye siyasal-ulusal açıdan ölüm cezasına çarptırıldılar. Yenik devlet olarak Türkiye, Mustafa Kemal'in söylediği gibi, Osmanlı İmparatorluğunun Birinci Dünya Savaşından yenik çıkmasına salt bir gerekçe olarak Jıizmet ediyordu. Büyük devletlerin tarafsız kaldığı Arnavutluk örneği de bunu doğruluyor ve Arnavutluk haritası en güçlünün emperyalist mantığından hareket edilerek yeniden parçalanmak için diplomasinin yeşil masasına konuluyordu. Dolayısıyla ulusal ölümle karşı karşıya bulunan Arnavut ve Türk halkları, kendi anayurtlarını kurtarmak için ölüm kalım savaşma katılmak için ayağa kalktılar. Mustafa Kemal'in Arnavutlara yazdığı son mektup, ülkenin geleceğine ışık tutacak, ayak lan üzerinde durmasını sağlayacaktı...