Tasavvufta Allah ve İnsan

“İnsân-ı kâmil, insanlık makâmına ulaşmış, ahlâk-ı Muhammedî ile ahlâklanmış, iç karanlığını gidermiş insandır. O, bütün insanları seven ve her şeye hakîkat gözüyle bakan; elinden, dilinden diğer insanlara yalnız iyilikler ve güzel işler sâdır olan mükemmel bir insandır. Bu gibi insanlar Allah'ı muhabbetiyle, merhametiyle sevdirir ve insanı Ona yaklaştırır. İnsanları, Allah'ın aziz bir malı diye gönlünde taşır. Bunlar, ağlayanlarla birlikte ağlar, yük altında ezilenlerin yükünü paylaşır, ekmeği olmayana ağzındaki lokmayı verir. Onların her hareketi, insanlara yararlı olmaya yöneltilmiştir. Kendilerinden hiç bir yaratığa fenalık gelmez. Şüphesiz bu gibi zevât bugün parmakla gösterilecek kadar azdır; fakat daima tek tük de olsa bulunur, zira bulunmazsa artık kıyâmetin kopması yakın demektir.” Melâmî-meşreb bir zât olan Mahmut Sadettin Bilginer'in bu eseri; Allah'ın zâtı, Onun tecellîleri ve kemâli, nûr-i Muhammedî, insanın aslı, insan ve hayvan ilişkisi, insanın boyutları, müşâhede, Mûsâ ve Hızır münâsebeti, kendini tanımak ve rûh gibi konulara ışık tutuyor.