Toplumsal Bellek ve Belgesel Sinema

Binlerce yil öncesinden bugüne tasidigimiz insanlik mirasimiz simdiki zamanimizi insa ederken, diger yandan gelecegimizin kurgulanmasinda önemli bir belirleyen olarak karsimiza çikmaktadir. Toplumsal yapi ve yasantilar içinde çogu zaman bilinçli bir farkindalikla algilamadigimiz toplumsal bellegin izi ve etkileri, bireyin özgürlük arayislarinin, bilinçlenmesinin ve toplumsallasmanin karsisinda kimi zaman bir olanak, bazen de bir tehdit ve tehlike olarak duruyor. Toplumsal yasanti içinde "öteki" ile olan iliskilerimizde stereotiplerle, önyargilarla karsimiza çikan, tekrarlanarak yeniden üretilen ve bellegimizi olusturan degerler ve yargilar; yasantimizi, baskalariyla iliskilerimizi ve gelecek tasavvurumuzu etkiler ve belirler. Bilim, felsefe ve sanat egemen sistemin bu tahakkümkâr belirlemeciligini asmaya çalistigimiz, muhalif okumalarin ve eylemlerin gerçeklesme alanlari. Belgesel sinema bu arayislarin en etkili araçlarindan biri. Tarihin, kaniksanmis yargilarinin disinda birakilmis insan hikâyelerini merkezine alan, tarihin ve simdinin baska türlü okunup kurulabilecegini göstermeye çalisan bir sinema türü. Uyutulan ve unutulan, belleklerden silinen gerçeklerin "yeniden okunmasi, animsanmasi ve kayit altina alinmasi", belgesellerin temel islevi. Belgesel sinema bu gerçekligi estetigin olanaklariyla soyutlayip yorumlayarak gerçeklestiriyor.Son yillarda çekilen belgeseller, toplumsal bellegimize yer etmis kimi konularin baska türlü okumalarini yaparak alternatif bir tarih de sunmaya çalismakta. Sayilari artan nitelikli belgeseller, belgesel sinemanin islevine; tarih, toplum ve bellekle iliskisi açisindan yeniden bakmayi gerekli kilmaktadir. Bunun bir rastlantidan çok degisen toplumsal kosullari, sistem algisini, bireyi de içine alan bir tartismanin konusu oldugu açiktir. (Tanitim Bülteninden)