Türk Hukukunda Acentelik Sözleşmesi

Birinci Bölüm ACENTENİN BİR HUKUKİ KURUM OLARAK DÜZENLENMESİ VE ACENTE KAVRAMI İLE BENZER HUKUKİ İLİŞKİLERDEN AYRILMASI § 1. ACENTENİN BİR HUKUKİ KURUM OLARAK DÜZENLENMESİ VE ACENTE KAVRAMI I. Acentenin Bir Hukuki Kurum Olarak Düzenlenmesi A. Bazı Kara Avrupası Ülkelerinde 1. İsviçre Hukukunda 2. Alman Hukukunda 3. İtalyan Hukukunda 4. Avusturya Hukukunda B. Türk Hukukunda II . Acente Kavramı A. Genel Olarak B. Acente Kavramının Tanımı, Unsurları, Acentenin Tacir Sıfatı ve Çeşitleri 1. Acentenin Tanımı 2. Unsurları a. Ticari İşletme Sahibine Tabi Olmama (Selbständigkeit) b. Acentelik İlişkisinin Bir Sözleşmeye Dayanması c. Acentenin Belirli Bir Yer veya Bölge İçinde Faaliyet İcra Etmesi ç. Faaliyette Süreklilik Olması d. Meslek Edinme e. Acentenin Ticari Bir İşletmeyi İlgilendiren Sözleşmelerde Aracılık Etmesi veya İşletme Adına Sözleşme Yapması 3. Acentenin Tacir Sıfatı 4. Çeşitleri a. Yaptıkları Görevler ve İşler Yönünden aa. Genel Olarak bb. Aracı Acente (Vermittlungsagent, Vermitlungsvertreter) cc. Sözleşme Yapma Yetkisini Hâiz Acente (Abschlußagent, Abschlußvertreter) b. Yapılan Ticari Faaliyetin Çeşidi Yönünden aa. Satış ve Sürüm Acenteleri bb. Sigorta Acenteleri ii. Sigorta Acenteleri (a) Genel Olarak (b) Tanımı (c) Yardımcı Şahıs Olma Nitelikleri iii. Genel Olarak 5684 Sayılı Sigortacılık Kanuna Göre Sigorta Acentesi Olabilme Koşulları cc. Deniz Ticareti Acenteleri çç. Sermaye Piyasasında Faaliyette Bulunan Acenteler i. Genel Olarak ii. Aracı Kurum Acentesi Olabilme Şartları iii. Aracı Acente İzin Süreci iv. Aracı Acentenin Faaliyetleri Esnasında Uyacağı Esaslar v. Aracı Kurumun Acentelik Faaliyetlerini Takibi ve Bildirim Yükümlülüğü dd. Seyahat Acenteleri c. Özel Durumlar aa. Genel Olarak bb. Tek Firma Acentesi - Çok Firma Acentesi (Einfirmenvertreter-Mehrfirmenvertreter) cc. Ana Meslek Acentesi-Yan Meslek Acentesi (Handelsvertreter im Hauptberuf-Handelsvertreter im Nebenberuf) çç. Genel Acente-Alt (Tâli) Acente § 2. ACENTELİK İLİŞKİSİNİN BENZER HUKUKİ İLİŞKİLERDEN AYIRT EDİLMESİ VE ACENTELİK HAKKINDAKİ HÜKÜMLERE TÂBİ TUTULAN DİĞER BAZI HUKUKİ İLİŞKİLER I. Genel Olarak II . Acenteliğin Benzer Hukuki İlişkilerden Ayırt Edilmesi A. Acentelik ve Genel Temsil Yetkisi B. Acentelik ve Simsarlık (Tellallık) C. Acentelik ve Komisyonculuk Ç. Acentelik ve Bağımlı Tacir Yardımcıları D. Acentelik ve Vekalet Sözleşmesi E. Acentelik ve Tek Satıcılık Sözleşmesi F. Acentelik ve Franchise Sözleşmesi III . Acentelik Hakkındaki Hükümlere Tâbi Tutulan Diğer Bazı Hukuki İlişkiler A. 6762 Sayılı eTTK. Düzenlemesi 1. Yerli veya Yabancı Bir İşletme Hesabına ve Kendi Adına Devamlı Surette Sözleşme Yapmaya Yetkili Kılınan Kişiler 2. Sigorta Sözleşmelerinin Yapılması Hakkında Aracılık Edenler 3. Türkiye Cumhuriyeti İçinde Merkez veya Şubesi Olmayan Yabancı Ticari İşletmeler Ad ve Hesabına Türkiye İçinde Hukuki İşlem Yapanlar B. 6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu'nun Düzenlemesi İkinci Bölüm ACENTELİK SÖZLEŞMESİNİN ÖZELLİKLERİ VE HÜKÜMLERİ § 3. ACENTELİK SÖZLEŞMESİNİN ÖZELLİKLERİ I. Acentelik Sözleşmesinde Şekil II . Acentelik Sözleşmesinin Hukuki Niteliği § 4. ACENTELİK SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMLERİ I. Genel Olarak II . Acentenin Acentelik Sözleşmesinden Doğan Borçları ve Hakları A. Borçları 1. Müvekkilin İşlerini Görme ve Menfaatlerini Koruma Borcu 2. Sadakat (Doğruluk) Borcu (Treuepflicht) a. Genel Olarak b. Bildirme Borcu c. Müvekkilin Talimatlarına Uyma Borcu ç. Rekabet Yapmama Borcu aa. Genel Olarak bb. Acentenin Acentelik Sözleşmesi Süresince Rekabet Etmeme Borcu cc. Acentelik Sözleşmesi Sonrası Rekabet Yasağı aaa. 6762 Sayılı TTK. Dönemi bbb. 6102 Sayılı TTK'nın Düzenlemesi (i)- Genel Olarak (ii) –Şekil / Belge (iii)- Yapılış Zamanı / Süre (iv)- Bekleme Süresi Ücreti/ Talep Hakkının Kaybı (v). Geçersizlik (vi)- Anlaşmaya Aykırılık ve Aykırılığın Sonuçları/Anlaşmanın Sonlandırılması d. Sır Saklama ve Bunlardan Yararlanmama Borcu 3. Önleyici Tedbirler Alma Borcu a. Ayıpları İhbar Borcu b- Müvekkilin Dava Hakkını Güvence Altına Alma Borcu 4. Müvekkile Ait Tahsil Edilen Paranın Zamanında Ödenmesi ve Diğer Belgeleri Müvekkile İade Borcu 5. Hesap Verme Borcu 6. Acentenin Üçüncü Kişilerin Beyanlarını Kabul ve Müvekkili Temsil Etme Borcu 7. Acentenin Müşterinin Borcunu İfa Edeceğine Kefil Olmasından Doğan Borcu B. Hakları 1. Genel Olarak 2. 6762 Sayılı TTK.'ya Göre Ücret (Provizyon) İsteme Hakkı a. Genel Olarak b. Ücret Hakkının Dayanağı c. Ücret Hakkının Doğumu ç. Ücretin Miktarının Tespiti d. Ücretin Ödenme Zamanı ve Yeri e. Acentenin Ücrete İlişkin Kontrol Hakkı 3. 6102 Sayılı Yeni TTK.'ya Göre Ücret (Provizyon) İsteme Hakkı a. Genel Olarak b. Ücrete Hak Kazandıran İşlemler c. Ücrete Hak Kazanma Zamanı d. Ücretin Miktarı e. Ücretin Ödeme Zamanı f. Acentenin Ücret Dolayısı ile Hapis Hakkı (Retentionsrecht) aa. Genel Olarak Hapis Hakkı bb. Acentenin Hapis Hakkının Kapsamı g. Acentenin Ücret İsteme Hakkının Bağlı Olduğu Zamanaşımı 4. Olağanüstü Masrafları İsteme Hakkı a. Genel Olarak b. Olağanüstü Harcamalar c. Avanslar ç. Olağanüstü Masraflar ile Avansların Ödenme Zamanı 5. Tekel Hakkı 6. İflâsta İmtiyaz Hakkı 7. Acentenin Müşteri Tazminatı (Denkleştirme İstemi) Hakkı a. 6762 Sayılı eTTK. Dönemi: aa. Türk Hukukunda Bir Boşluk Olarak Acentenin Müşteri Tazminatı Hakkı i. Genel Bilgi ve eTTK. Uygulaması ii. Yargıtay Uygulaması b. 6102 Sayılı TTK'nın Getirdiği Yeni Düzenleme aa. Genel Olarak bb. Denkleştime İsteminin Tanımı cc. Acentenin Denkleştirme İstemini Hak Etmesinin Koşulları aaa. Sözleşmenin Sona Ermesi bbb. Müvekkile yeni ve Sürekli Müşteriler Kazandırmış Olması ccc. Acentenin Ücret Kaybına Uğraması ddd. Denkleştirme Ödemesinin Hakkani Olması dd. Denkleştirme İsteminin Acenteden Başka Kimlere Uygulanabileceği ee. Denkleştirme İsteminin Hesaplanması aaa. Genel Olarak bbb. Denkleştirme Miktarının Hesaplanması Yöntemi ccc. Ham Karşılığın Hesaplanması (i)- Müvekkilin Menfaatinin Tespiti (ii)- Acentenin Kaybının Tespiti (iii)- Hakkaniyet Denetimi ddd. Denkleştirme İsteminin Üst Sınırı (i)- Genel Olarak (ii)- Üst Sınırın Hesaplanması (iii)- Denkleştirme Miktarının Hesaplanmasına İlişkin Örnek ff. Önceden Feragat Edilememe (Vazgeçilemezlik) gg. Denkleştirme İsteminin İleri Sürülmesi Gereken Süre III . Müvekkilin (Ticari İşletme Sahibinin) Acentelik Sözleşmesinden Doğan Borçları ve Hakları § 5. ACENTENİN YETKİLERİ VE ACENTELİK İLİŞKİSİNDE YETKİSİZ TEMSİL I. Yetkileri A. Genel Olarak B. Sözleşme Yapma Yetkisi C. Hakkı Koruyan Beyanları Müvekkil Namına Yapma ve Kabul Etme Ç. Bedeli Kabz Etme ve Malları Teslim Alma D. Müvekkili Mahkemede Temsil Etme 1. Genel Olarak 2. Acentenin Müvekkilini Mahkemede Temsil Edebilmesi İçin Gerekli Olan Şartlar a. Genel Olarak b. Anlaşmazlığın Bir Sözleşmeden Doğmuş Olması Şartı c. Anlaşmazlığın Doğduğu Sözleşmeye Acentenin Aracılık Etmiş ya da Bu Sözleşmeyi Bizzat Müvekkili Namına Akdetmiş Olması Şartı 3. Müvekkillerine İzâfeten Acenteler Aleyhine Açılan Davalarda Alınan Kararlar (İlamlar) Acenteye İcra Edilebilir mi? a. 6762 Sayılı eTTK Dönemi İçin Açıklamalarımız b. 6012 Sayılı TTK'nın Düzenlemesi II . Acentelik Sözleşmesinde Yetkisiz Temsil A. 6762 Sayılı TTK. ve 818 Sayılı BK. Dönemi B. 6102 Sayılı TTK. ve 6098 Sayılı TBK. Dönemi Üçüncü Bölüm ACENTELİK SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ VE TASFİYESİ § 6. ACENTELİK SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ I. Genel Olarak II . Sona Erme Nedenleri A. Olağan Sona Erme Nedenleri 1. Belirli Süreli Acentelik Sözleşmelerinde 2. Belirsiz Süreli Acentelik Sözleşmelerinde B. Olağanüstü Sona Erme Nedenleri 1. Genel Olarak 2. Müvekkilin Haklı Nedenlerle Sözleşmeyi Feshi 3. Acentenin Haklı Nedenlerle Sözleşmeyi Feshi C. Diğer Nedenler Dolayısıyla Acentelik Sözleşmesinin Sona Ermesi 1. Genel Olarak 2. Taraflardan Birinin Ölümünün Acentelik Sözleşmesine Etkisi 3. Taraflardan Birinin Hacir Altına Alınmasının Acentelik Sözleşmesine Etkisi 4. Taraflardan Birinin İflâsının Acentelik Sözleşmesine Etkisi 5. Özel Durumlar III . Acentelik Sözleşmesinin Tasfiyesi SONUÇ YARGITAY KARARLARI ACENTE İLE İLGİLİ 6762 SAYILI YÜRÜRLÜKTEKİ TTK. VE 6102 SAYILI TTK'DAKİ HÜKÜMLER BİBLİYOGRAFYA KAVRAMLAR DİZİNİ