Tutkular ve Çıkarlar Kapitalizm Zaferini İlan Etmeden Önce Nasıl Savunuluyordu?

Siyasal iktisadin taninmis isimlerinden Albert O. Hirschman kapitalizmin sekillenmekte oldugu on yedinci ve on sekizinci yüzyillardaki düsünsel havayi inceleyerek, çok uzun süre günah sayilan maddi çikar pesinde kosmanin nasil olup da hayatin merkezine oturdugu sorusuna cevap ariyor. Kapitalizmin yükselisine farkli bir yorum getiren yazar, Marksist ve Weberci düsüncenin ortak paydasi olan kopus fikrine degil, eski ile yeni arasindaki süreklilige vurgu yapiyor. Montesquieu, James Steuart, John Millar, Adam Smith gibi düsünürlerin görüslerini inceleyen Hirschman, yasanan uzun süreli ideolojik degisimi içsel bir süreç olarak tanimliyor ve uzun bir tarihsel dönem boyunca birbirine karsit tanimlanmis tutku ve çikarlarin, Adam Smith tarafindan bir tutulmasiyla birlikte koskoca bir düsünce zincirinin hafizalardan silindigine isaret ediyor. Bir yandan, kapitalizmin "eksiksiz insan kisiliginin" gelismesine engel oldugu yolundaki elestirileri ele alirken, on dokuzuncu yüzyil öncesinde kapitalizmin zaten hükümdarlarin ve diger soylularin tutkularini bastirma ve "daha az yönlü, öngörülemezligi azalmis, tek boyutlu bir insan kisiligi" yaratma amaciyla savunulduguna dikkat çekiyor. Öte yandan, Keynes gibi "birakiniz yapsinlar" ideolojisi savunucularinin savlarinin da kapitalizmin gerici yüzünü göstermesinden önce hakim olan "herkesin kendi çikarinin pesinden kosmasi iyi bir düzen saglayacaktir" fikrinin bir tekrarindan ibaret oldugunun altini çiziyor. Düsünce tarihinin bu kitapta ele alinan bölümü hakkinda bilgi edinmek, kapitalizm üzerine yapilacak çalismalara ciddi ölçüde katki saglayacaktir.