Yönteme Karşı

Feyerabend ölümüne iki yil kala gözden geçirip ekleme ve çikarmalar yaparak altina yeniden imza attigi bu önemli kitabinda bilimi sorguluyor. Bilgibilimsel, yöntembilimsel, sosyolojik... sorular. Sarsici, hatta yikici sorular bunlar.Dünyayi anlama ve anlamlandirma biçimlerinden bir olan bilimin, modernizmle birlikte oturdugu iktidar koltugunu tartisiyor. Bilim tek yol mudur? Bati biliminin henüz tam olarak nüfuz etmedigi kültürler ve zamanlarda yasayanlar, hayatin önlerine koydugu sorunlari asip ayakta kalmamislar miydi? Daha sonra da kalamazlar miydi? (Bu soruya bugün, yani onlarin öz kaynaklari ve kültürleri tahrip edilmisken olumlu yanit vermek zordur belki. Soru, bunun kimin eseri oldugudur...) Bilimi "Bilim" yapan, yani bilimin söyledigini tek dogru derecesine yükselten, bunu böyle olduguna bizi ikna eden nedir? Akla yatkinligi mi? Kisaca bilimin yöntemini; akilciligi, onun kullandigi araçlari sorgulayarak ezberimizi bozuyor Feyerabend. Peki Bati biliminin, "akilciligi" yöntem olarak kullanmaktan baska sansi yok mudur? Elbette vardir: Bilimsel devrimler söz konusu oldugunda yani paradigmanin degisiklige ugradigi siçrama anlarinda, "akilciligin" nasil ihlal edildigini tarihsel örneklere (Galileo örneginde oldugu gibi) dayanarak gözler önüne seriyor Feyerabend. Insanlarin zihinlerinden baslayip egitim kurumlarinda, üniversitelerde kurdugu hegemonya ve bütçeden kendisine ayrilan paylardaki agirligiyla rakipsizligini pekistiren bilim, kamuyu ilgilendiren uygulamalarinda bile kimseye hesap vermeyen despot tavrini sürdürmeli midir? Konunun uzmani olmayanlarin hiçbir söz hakkinin olmadigi yerde demokrasiden söz edilebilir mi? Diger bilme biçimlerini elinin tersiyle bir kenara atan bilim, kendi disindan gelebilecek taze kandan da yoksun kalmaz mi? Feyerebend, en emin oldugumuz, sorgulamadan kabul ettigimiz, üzerine koca bir zihniyet dünyasi kurdugumuz seyleri çok temelden sabote ediyor. Bilimsel üretim yapanlar ve bilimle herhangi bir düzeyde ilgilenenler bu bilgi anarsistinin kucagimiza biraktigi sorulardan kaçamazlar.