Zebdetül-İrfan fi Tedkikil-İtkan-Cilt 3 Kuran Tetkiklerinde İrfanın Özü

Akaid, Fikih, Tarih, Tefsir ve Tasavvuf bahislerinin yer aldigi çoklu ilimleri ihtiva eden bu kitabin baskisi, üç cilt halinde planlanmistir. Birinci ciltte, sadece tasavvuf bahisleri yer almaktadir. Sekiz sahifeyi askin genis fihristi, müellifin zengin bir içerige imza attigini göstermektedir. Zübdetü'l-Irfân'i bilimsel bir üslupla kaleme aldigi ve içindekiler kisminda kitabin ana ve alt basliklarini siraladigi eserinde önce bir literatür taramasi yapan el-Malatî (ö. 1955) Kur'ân ve Sünnet çerçevesinde bir tasavvuf anlayisi ortaya koyar. Kimi mutasavviflardan nakledilen sathiyye ve felsefi fütûhât ve kesfiyyâti kuskuyla karsilar ve reddeder. Imam Rabbânî (ö. 1628) gibi sikça seriat vurgusu yapar. Tartismalara yol açan sûfî yazarlari ve bu cümleden olarak Ibnu'l-Arabî (ö. 1240)'yi vahdet-i vücûd pasajlarindan dolayi elestirir ve kitaplarinin okunmasini sakincali bulur. Osmanli son devir ulemasi arasinda Fatih dersiâmligi payesine ulasmis ve II. Abdulhamit Han'in görevlendirmesi ile Islam dünyasinin farkli cografyalarinda önemli hizmetler yürütmüs olan Vânî el- Malatî 1915 Van olaylarinda Ermenilerin sen'i katlimalari sirasinda bütün aile fertlerini kaybeder ve yolu 1918'de Malatya'ya düser ve burada kendi tabiri ile guse-i inzivada “Zübde” serisini kaleme alir. Malatya Kuyubasi Asrî Mezarliginda medfun el-Malatî'nin bilinen dört ‘Zübde'si; Zübdetü'l-Berâhîn Rücûmen li's-Seyâtîn, Zübdetü'l-Irfân fi Ilmi'l-Itkân, Zübdetü'l-Merviyye fi Ilmi't-Tesrîh ve'l-Kemeviyye, Zübdetü'l-Müsemmâ fi Hükmi'l-Esmâ'dan olusmaktadir.