Zihin Yetersizliği Olan Bireyler ve Eğitimleri

Zihin yetersizliği olan bireyler ve eğitimleri konusundaki bilimsel çalışma- lar, dolayısıyla bu alandaki bilgi birikimi hızla artmaktadır. Bu gelişmelere paralel olarak ülkemizde konuya ilişkin çalışmalarda ve yayınlarda önemli artışlar olmuş- tur. Ancak bu çalışma ve yayınların neredeyse tamamı, doğrudan bu çocukların eğitimi ya da öğretimi konularında yoğunlaşmaktadır. Konuyu tarihsel bağlamda ele alan, bunun yanı sıra kavramsal ve politik boyutlarını irdeleyen sınırlı sayı- da çalışma ve yayın bulunmaktadır. Benzer şekilde, zihin yetersizliğinin tanılama ya da sınıflamaya dayalı değerlendirilmesini, zihin yetersizliğine yol açabilen risk etmenlerini ve bu yönde alınabilecek önlemleri, bu gruba giren bireylerin tipik özelliklerini ve eğitim durumlarını bir bütün olarak ele alan sınırlı sayıda kapsamlı yayın bulunmaktadır. Bu gereksinimden hareket ederek 2005 yılında “Zeka Geriliği” kitabını yaz- dım. Bu kitabın ikinci basımı da yapıldı. Ardından 2009 yılında, bir önceki kitapta yararlandığım yazılı kaynakların son basımlarını inceleyerek ve bunlara yenileri- ni ekleyerek “Zihin Yetersizliği Olan Bireyler ve Eğitimleri” kitabını yazdım. Bu kitaba önceki kitapta yer almayan Zihin Yetersizliğinin Tarihi ünitesini ekledim. Aynı yılın sonunda önemli bir gelişme oldu, zihin yetersizliği alanında önde ge- len bir kuruluş olan ve kitaplarımda çokça yararlandığım American Association on Intellectual and Developmental Disabilities-AAIDD (Amerikan Zihin ve Ge- lişimsel Yetersizlikler Birliği), Tanım, Sınıflama ve Destekler Sistemleri Yönerge- sini yayımlandı. Yönergede zihin yetersizliği kavramına getirilen ekolojik ve çok boyutlu bakış açısı, önceki yönergeler dikkate alındığında daha da geliştirilmiş, bu bağlamda bireyin işlevlerinin artırılmasında gereksinim duyulan olası destekler daha kapsamlı bir yapı içerisinde ele alınmıştı. Haliyle bu yeni bakış açısı ve bu doğrultuda yapılan açıklamalar, kitabın planında ve içeriğinde önemli değişiklik- lere gidilmesine yol açtı. Zihin Yetersizliği Olan Bireyler ve Eğitimleri kitabının yayımlandığı yılı izle- yen yıllarda, eğitim ve öğretim çalışmalarımdan arta kalan zamanlarımın çoğunu yeni kaynaklardan yararlanarak kitapta yer alan mevcut ünitelerin güncellenmesi ve geliştirilmesine ayırdım. Elinizdeki kitabın bu geliştirilmiş yeni basımında, dört bölüm ve on dört üni- teden oluşan bir önceki kitabımın ana planını korudum. Buna göre Birinci bölü- mün ilk ünitesinde zihin yetersizliğinin Dünya'da ve Türkiye'deki tarihi kronolojik olarak açıklanmakta, devamında zihin yetersizliği terminolojisindeki gelişmeler ve tanımı, zihin yetersizliğinin çok boyutlu yapısı, sınıflama ve yaygınlığının ele alındığı üniteler yer almaktadır. İkinci bölüm zihin yetersizliğinin tanılama, sınıflama ve destek sistemlerine dayalı değerlendirilmesi ve bu süreçte klinik yargının önemi konuları açıklanmaktadır. Üçüncü bölümde zihin yetersizliğine yol açabilen risk etmenleri ve bu etmenlerin önlenmesi, çok etmenli bir yapı içerisinde ele alınmaktadır. Dördüncü ve son bölümde zihin yetersizliği olan bireylerin tipik özellikleri yetersizliklerinin ağırlık düzeylerine, bir başka deyişle destek gereksinimlerinin yoğunluk düzeylerine göre öğretim ya da müdahale durumlarını da kapsayacak bir şekilde açıklanmaktadır. Ünitelerde konuları evrensel boyutlarda ele almaya özen gösterdim, yeri geldiğinde bu konularda ülkemizdeki mevcut duruma ya da uygulamalara ilişkin bilgilere yer verdim ve yorumlarda bulundum. Daha öncekilerinde olduğu gibi bu kitabın da yayına hazır duruma getirilmesinde birçok kimsenin doğrudan ve dolaylı katkıları oldu, hepsine teşekkür borçluyum. En güzel duygularla andığım hocam Prof. Dr. Yahya Özsoy, o hep zihnimin bir köşesinde, “iyi, daha iyi olsun.” deyip durdu hep. Hocam, galiba bu kez daha iyi oldu. Prof. Dr. Süleyman ERİPEK Lefke Avrupa Üniversitesi Eylül 2018